Is sierteelt voorbereid op uitbraak plantenziekte?

Een Q is een bestrijding plichtige plantenziekte en bij een uitbraak moet de overheid er alles aan doen om deze te elimineren. Dat kan grote consequenties hebben, zoals eerder is ervaren met de uitbraak van boktor in Boskoop in 2010. Toen werd niet alleen de sector keihard getroffen, maar werden ook tuinen van burgers geruimd en bomen in de wijk. In 2015 brak Ralstonia uit in Roos. De getroffen bedrijven werden geruimd en vier moesten na die uitbraak gedwongen stoppen.

Uitbraak heeft enorme impact
Bij een uitbraak met een Q als Xylella, gelden de maatregelen niet alleen voor het getroffen bedrijf, maar zal een groot gebied worden afgebakend. Daaruit mogen dan voor lange tijd (jaren) geen waardplanten meer worden vervoerd. Een rampscenario voor kwekers, de verbonden handelsbedrijven, Royal FloraHolland en de gemeenten. In de kennissessie werd verkend of we bestuurlijk voorbereid zijn op een dergelijke uitbraak. Of we elkaar weten te vinden en wie dan welke bevoegdheden en verantwoordelijkheden heeft. En hoe je daarop voorbereid kunt zijn. In de kennissessie werden ervaringen gedeeld en geoefend met een casus. Alles tot doel om tot een gedeeld beeld te komen van de mogelijke risico’s en gevolgen.

Dierlijke sector als voorbeeld
Wyno Zwanenburg maakte in verschillende rollen uitbraken mee in de dierlijke sector. Als ondernemer, lid van een crisisteam van het ministerie, als bestuurder van de POV en van het productschap. Hij deelde de lessen uit de dierlijke sector van de laatste 30 jaar. Duidelijk werd dat een uitbraak tot lastige keuzes dwingt: het (internationale) handelsbelang van Nederland versus het belang van individuele ondernemers. De minister is, in overleg met de brancheorganisaties, verantwoordelijk voor die beslissing.  

Minister in de lead bij uitbraak plantenziekten
De directeur NVWA, Corné van Alphen, schetste de risico’s die voor de sierteelt op de loer liggen en de diversiteit aan maatregelen voor de sector en de omgeving. Met als concreet voorbeeld een mogelijke uitbraak van Xylella in Aalsmeer. Daniëlle Kroes van het Ministerie van LVVN benadrukte het belang van goed crisismanagement en hoe de rollen dan omgedraaid worden. Bij de bestrijding van een dier- en plantenziekte heeft de Minister van LVVN het voor het zeggen en niet de burgemeester, zoals bij een andere crisis of ramp het geval is. Wethouder Anouk Noordermeer deelde hoe haar gemeente Alphen aan den Rijn zich heeft voorbereid op mogelijke uitbraken in Boskoop. De ervaringen in 2010 en de oefeningen die de boomkwekerij de laatste vijf jaar deed, hebben geleerd dat de gevolgen niet alleen voor de ondernemers zijn of uitsluitend materieel zijn. Een uitbraak heeft impact op de hele regio, zeker als een groot deel van de inwoners direct of indirect afhankelijk is van de plantaardige keten. Over hun draaiboek gaf ze aan: “Je werkt heel hard aan iets wat je hoopt nooit nodig te hebben”.

Crisisoefening
In groepen werd geoefend aan de hand van een realistische casus: de uitbraak van Xylella bij twee handelskwekerijen. Een in de Kwakel én een in Aalsmeer, aan de kant van Rijssenhout. De afbakening van de gebieden raakte elkaar, waardoor een groot gebied tussen Uithoorn, de A4 en Schiphol voor meerdere jaren op slot ging, met de RFH-locatie centraal in het gebied. De oefening liet zien hoe belangrijk het is om te weten hoe elkaar te vinden. We zijn nog onvoldoende voorbereid op een crisissituatie. De draaiboeken waar de overheid aan werkt zijn een belangrijk onderdeel van het vervolg: oefenen met de maatregelen die daarin zijn uitgewerkt. Dat vervolg is toegezegd.

Deelnemers
Aan de kennissessie namen de volgende bestuurders en organisaties deel: Ministerie van LVVN, NVWA,  Naktuinbouw, KCB, B&W van de gemeenten Katwijk en Alphen aan den Rijn, veiligheidsregio’s, RFH en Plantion, vertegenwoordigers en bestuurders van sector- en brancheorganisaties waaronder diverse ondernemers.

Bron: