'Stimuleer keuze mbo-opleiding met arbeidsmarkttekort'

Dat staat in het advies Kansrijk opleiden van de Taskforce Doelmatigheid onder leiding van Lodewijk Asscher. Bedrijfsleven en beroepsonderwijs, verenigd in de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB), hadden Asscher om dit advies gevraagd. Het advies wordt maandag 21 november aan de minister Dijkgraaf (Onderwijs) aangeboden.  

Beroepsonderwijs en bedrijfsleven werken binnen SBB aan het zo goed mogelijk laten aansluiten van het opleidingsaanbod op de vraag van de arbeidsmarkt. Vrijwel alle sectoren, de zorg en techniek voorop, kampen met (groeiende) tekorten aan vakkrachten. Tegelijk zijn er ook beroepen waarvoor meer mbo-studenten worden opgeleid dan waarvoor werk is.   

Asscher: “Ons land staat voor een aantal grote opgaven waarvoor we mbo’ers nodig hebben. Voor de energietransitie snakken we naar technici. Om de vergrijzing op te vangen zijn meer verzorgenden nodig. Dat vraagt dat mbo-studenten van alle leeftijden optimaal begeleid en opgeleid worden om zich te ontwikkelen. In de richting die ze kiezen, waarvoor ze gemotiveerd zijn, met optimale kansen op duurzame bestaanszekerheid.”

Claudia Reiner, voorzitter SBB en opdrachtgever van het advies namens het georganiseerd bedrijfsleven: “Het advies is een uitgekiende en concrete set maatregelen waar we wat ons betreft direct mee aan de slag moeten. De schaarste op de arbeidsmarkt is enorm, de maatschappelijke opgaven zijn groot. We hebben geen tijd te verliezen.”

Adnan Tekin, duo-voorzitter van SBB en voorzitter van de MBO Raad: “Ook vanuit het mbo zijn we blij met het advies van Asscher. We zetten hiermee een belangrijke stap vooruit. Kansrijk opleiden betekent niet dat de keuzevrijheid van de student wordt aangetast, maar wel dat de student kiest uit het palet opleidingen met optimale kansen op de arbeidsmarkt.”

Mbo-opleidingen in de etalage, studiekeuze kunnen uitstellen
De Taskforce adviseert om de studievoorlichting op de middelbare school over het mbo te verbeteren. Het regionale bedrijfsleven kan hier een belangrijke rol in spelen, door bijvoorbeeld gastdocenten in te zetten die jongeren enthousiast kunnen maken. Ook realistische voorlichting over de arbeidsmarktkansen van beroepen moeten jongeren goed kunnen meewegen bij hun studiekeuze. Daarnaast kan het sommige scholieren helpen als ze hun studiekeuze kunnen uitstellen door zich eerst breed te oriënteren in het mbo. Zo maken ze kennis met opleidingen die misschien eerder niet in hun vizier waren gekomen.

Switchen naar opleiding voor kansrijk beroep financieel makkelijker maken
De switch binnen het mbo naar een meer kansrijke opleiding mag geen negatieve financiële consequenties hebben, vindt de Taskforce. Tussentijds switchen van opleiding heeft voor zowel de student als school nu nog negatieve gevolgen. De student krijgt bijvoorbeeld te maken met extra schoolkosten omdat opnieuw studiemateriaal moet worden aangeschaft, wat tot uitval kan leiden. Zonder mbo-diploma heeft een jongere minder kansen op de arbeidsmarkt. Scholen worden onder andere beoordeeld op het aantal jongeren dat zonder mbo-diploma (startkwalificatie) de school verlaat; voortijdige schooluitval weegt mee in hun beoordeling en daarmee hun bekostiging.

Landelijk én regionaal overleg over kansrijk opleiden
De Taskforce adviseert dat beroepsonderwijs en bedrijfsleven nog sterker gaan samenwerken om een bijdrage te leveren aan de grote maatschappelijk uitdagingen. Nu vindt het overleg hierover vooral op landelijk niveau plaats, terwijl veel mbo’ers in hun eigen regio onderwijs volgen en aan het werk gaan. Door ook op regionaal niveau afspraken te maken, kunnen bijvoorbeeld vmbo-opleidingen beter aansluiten op wat mbo-scholen in diezelfde regio aanbieden.  

Komende twee jaar wil SBB de nieuwe werkwijze in de praktijk gaan vormgeven. De Taskforce van Asscher blijft op de achtergrond betrokken bij de implementatie van het advies. Voor een aantal andere zaken, zoals de wijze van financiering van mbo-opleidingen.

Bron: